Trong tiếng Anh có hai loại trọng âm là trọng âm của từ (những âm tiết được nhấn mạnh trong một từ) và trọng âm của câu (những từ được nhấn mạnh trong một câu).

Trọng âm của từ là chìa khoá giúp người nghe xác định đúng từ mà người nói sử dụng và từ đó đưa ra những hồi đáp thích hợp. Ví dụ: Khi được phát âm đúng thì 3 từ “photograph”, “photographer” và “photographic” nghe không hề giống nhau vì mỗi từ lại có trọng âm ở những âm tiêt khác nhau.
· PHOtograph
· phoTOgrapher
· photoGRAphic

Điều này luôn đúng với mọi từ tiếng Anh có từ hai âm tiết trở lên như: TEACHer, JaPAN, CHINa, aBOVE, converSAtion, INteresting, imPORtant, deMAND, etCETera .v.v…

Những âm tiết không phải là trọng âm được gọi là những âm tiết “yếu” hay “im lặng”. Người bản xứ khi nói chuyện bằng tiếng Anh thường chỉ nghe những âm tiết được nhấn mạnh (có trọng âm) chứ không để ý nhiều đến những âm tiết yếu (không phải trọng âm).

Có hai nguyên tắc cần ghi nhớ về trọng âm của từ:

Từ có một âm tiết thì trọng âm rơi vào chính âm tiết đó.
Trọng âm luôn rơi vào nguyên âm.

Nhưng hiểu ý nghĩa từng từ không có nghĩa là hiểu đúng được ý nghĩa của cả câu. Vì thế người nghe thông minh thường là người xác định được đúng trọng âm của cả từ lẫn câu. Trong một câu tiếng Anh có những từ được nhấn mạnh nhưng cũng có những từ không được nhấn mạnh. Chẳng hạn trong câu “We want to go” người Anh không hề phát âm các từ với cùng một lực như nhau. Thực tế là họ chỉ nhấn mạnh những từ quan trọng và lướt qua những từ không quan trọng. Trong ví dụ trên, từ quan trọng là “want”  muốn) và “go”  đi). Bạn có thể thấy rõ điều này hơn trong các ví dụ dưới đây:

We WANT to GO.
(Chúng tôi MUỐN ĐI)
We WANT to GO to WORK.
(Chúng tôi MUỐN ĐI LÀM)
We DON’T WANT to GO to WORK.
(Chúng tôi KHÔNG MUỐN ĐI LÀM)
We DON’T WANT to GO to WORK at NIGHT.
(Chúng tôi KHÔNG MUỐN ĐI LÀM vào BAN ĐÊM)

Mẹo nhận biết trọng âm tiếng anh

Trọng âm thường được gọi là độ nhấn (Stress) để chỉ mức độ âm thanh được phát ra mạnh hay yếu. Trọng âm xảy ra ở cấp độ từ vựng (Word Stress) và cấp độ câu (Sentence stress hoặc syntatical stress).

Ở cấp độ từ vựng, Trọng âm được phân ra làm 4 loại sau:
- Nhấn chính (Main stress hoặc primary stress)
- Nhấn phụ (Secondary stress)
- Nhấn thứ ba (teriary stress)
- Nhấn yếu (Weak stress)

Tuy nhiên, chúng ta chỉ cần nhớ dấu nhấn chính (main stress) của từ nằm ở vị trí nào để khi đọc hoặc nói tiếng anh, chúng ta nhấn mạnh vị trí của vần đó.

Vậy làm sao để nhận biết được từ nào được nhấn (stress) ở vị trí nào? Nếu không có điều kiện nghe người anh, người mỹ nói thì Cách chuẩn nhất là tra từ điển oxford sau đó luyện tập và sử dụng (Nói, đọc) thường xuyên, sau một thời gian thì bộ não sẽ ghi nhớ cách cấu tạo ngữ âm của từ đó, mỗi khi bạn dùng đến thì tự khắc bộ não sẽ yêu cơ quan phát âm của chúng ta làm nhiệm vụ.

Vì quá trình kiểm tra từ điển và học từng từ như thế sẽ mất khá nhiều thời gian. ở đây tôi xin giới thiệu cho các bạn quy luật nhận biết trọng âm của tiếng anh thông qua các gốc từ và từ loại.

Nhóm từ thứ nhất: Từ có 2 vần.

a. Từ có 2 vần thì sẽ có một vần là nhấn chính (Main stress) còn vần còn lại sẽ là 1 trong ba cái nhấn kia.(Gọi chung là vần không có nhấn chính)

- Nhấn ở vần đầu nếu đó là tính từ hoặc danh từ, còn động từ thì nhấn ở vần cuối.
Ví dụ:

Danh từ /Tinh từ	Phiên âm	Ý nghĩa	Động từ	Phiên âm	Ý nghĩa
Absent (adj)	ˈæbsənt	Vắng mặt	To absent	æbˈsent	Vắng mặt
Contest (n)	ˈkɑːntest	Cuộc thi	To contest	kənˈtest	Đua tranh
Increase (n)	ˈɪŋkriːs	Sự tăng lên	To increase	ɪnˈkriːs	Tăng
Envelope (n)	ˈenvələʊp	bì thư	To envelop	ɪnˈveləp	Bọc thư lại
Export (n)	ˈekspɔːrt	sự xuất khẩu	To export	ɪkˈspɔːrt	xuất khẩu
Perfume (n)	pərˈfjuːm	nước hoa	To perfume	pərˈfjuːm	xịt nước hoa
Perfect (adj)(n)	ˈpɜːrfɪkt	hoàn hảo	To perfect	pərˈfekt	làm cho hoàn hảo
Rebel (n)	ˈrebl	phiến quân	To rebel	rɪˈbel	Phản loạn
Decoy (n)	ˈdiːkɔɪ	: Chim mồi	To Decoy	dɪˈkɔɪ	: mồi, nhữ (chim)

Các từ giống nhau nhưng dấu nhấn ở vị trí khác nhau nên cách đọc các từ trên cũng khác nhau nhé

Ngoài ra, một số từ có 2 vần nhưng luôn có dấu nhấn ở vần thứ nhất.
Ví dụ:
'Always (luôn luôn), 'Active (Hoạt động), 'carot (Cà rốt), 'feather (Lông vũ), 'kitchen (Nhà bếp)

Ngoại lệ: Một số danh từ dù có 2 vần nhưng bắt đầu bằng âm nhẹ hoặc /i/ thì nhấn chính ở vần thứ 2
Ví du:

Guitar (n)	/ɡɪˈtɑːr/	: đàn lục huyền cầm
Canal (n)	kəˈnæl	: kênh đào
Police (n)	pəˈliːs	: Cảnh sát
Machine (n)	məˈʃiːn	: Máy móc
Manure (n)	məˈnjʊə(r)	: Phân bón
Mature (adj)	məˈtʃʊr	: Chín (Trái cây chín)
July (n)	dʒuˈlaɪ	: Thánh bảy
Idea (n)	aɪˈdiːə	: Ý tưởng
Ideal (adj)	aɪˈdiːəl	: Lý tưởng
Patrol (n)	pəˈtrəʊl	: Sự tuần tra
Marine (adj)	məˈriːn	: Thuộc về biển
Possess (n)	pəˈzes	: Sự sở hữu
Romance (n)	ˈrəʊmæns	: Lãng mạn
Divine (adj)	dɪˈvaɪn	: Thiêng liêng

Riêng từ Finance có rất nhiều cách phát âm giữa tiếng anh của người anh và người mỹ

Finance (n)	: Tài chính
BrE	AmE
ˈfaɪnæns	ˈfaɪnæns
faɪˈnæns	faɪˈnæns
fəˈnæns	fəˈnæns

b. Từ có 2 vần nhưng vần thứ nhất là được tiếp đầu ngữ, do đó dấu nhấn chính ở vần thứ 2
- abroad: Nước ngoài
- afield: Trên cánh đồng
- Alive : Còn sống
- Asleep: Buồn ngủ
- Afloat: Nỗi trên mặt nước
- Deform: Làm biến dạng, méo mó (Thêm đầu ngữ de, dis có nghĩa ngược lại)
- disarm: Tước vũ khí
- Displace: Dời chỗ
- Disjoin: Tách rời
- Dislike: Không thích

c. Danh từ kép (Compound nouns) có 2 vần trở lên, trọng âm ở vần đầu khi:
- Từ đầu xác định cho từ sau
Ví dụ:
a 'soup spoon: Muỗng để ăn súp
a 'paper knife: Dao rọc giấy
a 'school bus: Xe buýt chở học sinh
a 'mango tree: Cây xoài
a 'mustard apple: Trái mãng cầu
- Vần cuối là danh từ được thành lập từ động từ thêm "ER"
a 'bookseller: Chủ tiệm sách
a 'shopkeeper: Chủ cửa hàng
a taxcollecter: Người thu thuế
- Từ thứ nhất là danh động từ (Gerund: Động từ thêm ING dùng như danh từ)
a 'dinning-room: Phòng ăn
a 'sitting-room: Phòng khách
a 'running-shoe: Giày để chạy thể dục
Lưu ý: Từ thứ nhất cũng ở dạng thêm ING nhưng là hiện tại phân từ (present participle) thì nhấn cả 2 từ
ví dụ:
- a 'dinning 'man: Người đang ăn
- a 'sleeping 'girl: Cô bé đang ngủ
- a 'boiling 'water: Nước sôi

d. Những danh từ kép có 2 từ thì ta nhấn ở từ thứ 2 khi từ thứ nhất chỉ vật liệu chế tạo ra
ví dụ:
- a nylon 'shirt: Áo sơ mi (làm bằng sợi tổng hợp)
- a paper 'bag: Túi giấy
- a brick 'house: Nhà bằng gạch

e. Động từ kép (Phrasal verb): Động từ + Trạng từ: Ta nhấn ở trạng từ
Ví dụ:
To warm 'up: Khởi động
To run 'into: Đụng phải, gặp phải
To see 'off: Tiễn đưa
To take 'off: Cởi áo, cất cánh (Máy bay)

f. Tính từ kép (Compound Adjective) thường có dấu nhấn ở từ đầu nhất là khi nó ghép với giới từ
- 'outdoor: Bên ngoài
- 'oversea: Hải ngoại, nước ngoài
- 'dark-blue: Xanh thẫm
Ngoại trừ:
- 'broken-'down: Kiệt sức

g. Trạng từ ghép với any, some, ward(s) thì dấu nhấn ở vần đầu
Ví dụ:
- 'somewhere: Nơi nào đó
- 'anyone: Ai đó
- 'afterwards: Sau đó

Bài học này giúp các bạn đọc các từ tiếng anh nhiều vần một cách dễ dàng và đúng chuẩn
Bất kỳ một từ tiếng anh nào có 2 vần trở lên sẽ có một vần được nhấn chính. phần âm lượng cũng như hơi thở cũng được dành cho nó nhiều hơn. Để có đủ hơi để nhấn nhá hợp lý, đúng chuẩn, bạn phải biết vần nào là vần chính trong từ đó để phân bố hơi thở để nhấn mạnh vần đó.

Bên dưới đây là quy luật nhấn dựa theo gốc từ và số vần của một từ. Mỗi một từ được phiên âm theo bản phiên âm quốc tế. Vần được nhấn biểu thị bằng dấu nháy trên ngay trước vần đó.

Ví dụ
/ ˈænɪml / có dấu nháy ở vần đầu. Do đó ta đọc æ cao hơn các vần khác.
Dấu nhấn được xem như là dấu Sắc trong tiếng Việt, Nó được phát ra với âm độ cao hơn, và mạnh hơn.

Từ có 3 vần trở lên: Thường có dấu nhấn ở vần đầu nhất là từ có vần cuối có dạng _ares, _ature, _erty, _ory

Ví dụ:

animal	/ ˈænɪml /	Động vật
Mineral	/ ˈmɪnərəl /	Khoáng chất
Property	/ ˈprɑːpərti /	Tài sản, tính chất
Elephant	/ ˈelɪfənt /	Con voi

Ngoại lệ:

Tobacco	/ təˈbækoʊ /	Thuốc lá
Cicada	/ sɪˈkeɪdə /	Con ve
Pagoda	/ pəˈɡoʊdə /	Chùa chiền

Các tháng trong năm có ba vần nhưng nhấn ở vần thứ 2, không nhấn ở vần đầu

September	/ sepˈtembər /	Tháng 9
October	/ ɑːkˈtoʊbər /	Tháng 10
November	/ noʊˈvembər /	Tháng 11

...

Từ có 4 vần: Nhấn ở vần đầu:

Temporary	/ ˈtempəreri /	Tạm thời
Atmosphere	/ ˈætməsfɪr  /	Bầu không khí, khí quyển
Necessary	/ ˈnesəseri /	Cần thiết
Barbarism	/ ˈbɑːrbərɪzəm /	Sự dã man, không văn minh
Communism	/ ˈkɑːmjunɪzəm /	Chủ nghĩa cộng sản

Ngoại lệ: Các từ sau có 4 vần nhưng không nhấn ở vần đầu.

Ultimatum	/ ˌʌltɪˈmeɪtəm /	Tối hậu thư
Enthusiast	/ ɪnˈθuːziæst /	Người nhiệt tâm, nhiệt huyết
Memorandum	/ ˌmeməˈrændəm /	Thông báo
Curriculum	/ kəˈrɪkjələm /	Chương trình học
Ephemeral	/ ɪˈfemərəl /	Chóng tàn

Những từ được tạo nên do thêm tiếp đầu ngữ (prefix) hoặc tiếp vị ngữ (Suffix), dấu nhấn chính ở vần gốc ban đầu.

Ví dụ: 

Depend	/ dɪˈpend /	Phụ thuộc
Independance	/ ˌɪndɪˈpendəns /	Sự độc lập
Understand	/ ˌʌndərˈstænd /	Hiểu
Misunderstand	/ ˌmɪsʌndərˈstænd /	Hiểu nhầm
Constitution	/ ˌkɑːnstəˈtuːʃn /	Hiến pháp
Anticonstitutionally	/ ˈæntiˌkɑːnstəˈtuːʃənəli /	Chống lại hiến pháp
Nation	/ ˈneɪʃn /	Quốc gia:
International	/ ˌɪntərˈnæʃnəl /	Quốc tế

Những từ tận cùng bằng i + 1 vần thì nhấn chính ở vần trước i

Ví dụ:

Ability	/əˈbɪləti /	Khả năng
Familiar	/ fəˈmɪliər /	Quen thuộc
Community	/ kəˈmjuːnəti /	Cộng đồng
Mechanical	/ məˈkænɪkl /	Thuộc về cơ khí, máy móc
Political	/ pəˈlɪtɪkl /	Thuộc về chính trị
Prevention	/ prɪˈvenʃn /	Sự đề phòng
Special	/ ˈspeʃl /	Đặc biệt

Ở nhóm này chúng ta thường thấy những danh từ có đuôi sau, _ity, _tion.

Những từ tận cùng bằng _ety, _graphy, _metry, _normy thì nhấn chính ở vần trước nó

Society	/ səˈsaɪəti /	Xã hội
Geography	/ dʒiˈɑːɡrəfi /	Địa lý
Astronomy	/ əˈstrɑːnəmi /	Thiên văn học
Economy	/ ɪˈkɑːnəmi /	Kinh tế học
Geometry	/ dʒiˈɑːmətri /	Hình học

Những từ tận cùng bằng _ic, _ia, _tual, _iency, _eous, _uous, _iance, _ience, thì nhấn chính ở vần trước nó

Mechanic: Thợ máy

Asia	/ ˈeɪʒə / or /ˈeɪʃə /	Châu Á
Arabia	/əˈreɪbiə /	Ả rập
Simultaneous	/ ˌsaɪmlˈteɪniəs /	Đồng thời
Tremendous	/ trəˈmendəs /	Vĩ đại
Intellectual	/ ˌɪntəˈlektʃuəl /	Trí thức,

Ngoại lệ: Những từ có vần cuối là _ic nhưng trước đó là âm nhẹ / / hoặc /i/ thì không nhấn ở vần trước nó mà nhấn ở vần thứ 3 kể từ cuối chữ.

Ví dụ:

Catholic	/ ˈkæθlɪk /	Theo đạo Thiên Chúa
Arabic	/ ˈærəbɪk /	Thuộc xứ Ả Rập
Arithmetic	/ əˈrɪθmətɪk /	Môn số học
Lunatic	/ˈluːnətɪk /	Người điên
Politics	/ˈpɑːlətɪks /	Chính trị
Choleric	/ ˈkɑːlərɪk /	Nóng tính
Heretic	/ ˈherətɪk /	Thuộc tà giáo
Cadaveric	/ kəˈdævərɪk /	Như xác chết
Chivalric	/ˈʃɪvəlrɪk /	Hào hiệp

Nếu từ tận cùng bằng _iance, theo cách này thì dọc là /'iəns/ nhưng theo cách 1 hoặc 3 thì đọc là /'aɪəns/

Ví dụ:

Reliance	/ rɪˈlaɪəns /	Sự tín nhiệm
Alliance	/ əˈlaɪəns /	Sự liên minh
Luxuriance	/ lʌɡˈʒʊriənt /	Sự dồi dào, lớn mạnh

Những từ tận cùng là _ade, _ee, _ese, _eer, _oo, _ette, _esque và những từ bằng tiếng pháp, thì dấu nhấn chính ở vần cuối.

Decade	/ dɪˈkeɪd / or / dɪˈkeɪd /	Thập niên, mười năm
Refugee	/ ˌrefjuˈdʒiː /	Người tị nạn
Referee	/ ˌrefəˈriː /	Trọng tài
Vietnamese	/ , viːˌetnəˈmiːz /	Người Việt Nam
Engineer	/ ˌendʒɪˈnɪr /	Kỹ sư
Career	/ kəˈrɪr /	Nghề nghiệp
Bamboo	/ ˌbæmˈbuː /	Cây tre
Shampoo	/ ʃæmˈpuː /	Dầu gội
Afternoon	/ˌæftərˈnuːn /	Buỗi chiều
Cartoon	/ kɑːrˈtuːn /	Hoạt họa
Cigarette	/ ˈsɪɡəret /	Thuốc lá
Serviette	/ˌsɜːrviˈet /	Khăn bàn
Picturesque	/ˌpɪktʃəˈresk /	Đẹp

Mượn của tiếng pháp:

Finesse	/ fɪˈnes /	Sự tế nhị
Liqueur	/ lɪˈkɜːr /	Rượu mạnh
Moustache	/ məˈstæʃ /	Râu mép

Ngoại lệ:

Centigrade	/ ˈsentɪɡreɪd /	Độ bách phân (độ C)
Marmelade	/ ˈmɑːrməleɪd /	Mức
Retrograde	/ ˈretrəɡreɪd /	Lùi
Coffee	/ ˈkɑːfi /	Cà phê
Committee	/ kəˈmɪti /	Ủy ban
Cuckoo	/ ˈkʊkuː /	Chim cu gáy
Oversee	/ ˌoʊvərˈsiː /	Giám thị
Pedigree	/ ˈpedɪɡriː /	Gia phả, gia hệ
Teaspoon	/ ˈtiːspuːn /	Muỗng nhỏ

Mượn của tiếng pháp

Café	/ kæˈfeɪ /	Quán bán thức ăn, đồ uống
Résumé	/ ˈrezəmeɪ /	Sơ yếu lí lịch Khác với động từ Resume / rɪˈzuːm / Tiếp tục

Những danh từ tận cùng bằng _ate, _ite, _ous, _ude, _ute... dấu nhấn chính ở vần thứ 3 kể từ cuối chữ

Ví dụ:

Consulate	/ ˈkɑːnsələt /	Lãnh sự quán
Appetite	/ ˈæpɪtaɪt /	Ăn ngon
Solitude	/ ˈsɑːlətuːd /	Sự cô đơn
Adventurous	/ ədˈventʃərəs /	Mạo hiểm
Institute	/ ˈɪnstɪtuːt /	Viện
Exaggerate	/ ɪɡˈzædʒəreɪt /	Thổi phồng, thái quá
Oversee	/ ˌoʊvərˈsiː /	Giám thị
Pedigree	/ ˈpedɪɡriː /	Gia phả, gia hệ
Teaspoon	/ ˈtiːspuːn /	Muỗng nhỏ

Những tính từ tận cùng bằng _ary, _ative, _ate, _ate thì dấu nhấn chính cũng ở vần thứ 3 kể từ cuối chữ

Ví dụ:

Imitative	/ ˈɪmɪteɪtɪv /	Bắt chước
Temperate	/ ˈtempərət /	Ôn hòa
Opposite	/ ˈɑːpəzət /	Đối diện
Erudite	/ ˈerudaɪt /	Học rộng

Những động từ ba vần tận cùng là: _ate, _ude, _ute, _fy,_ply, _ize, _ise thì dấu chính ở vần thứ 3 kể từ cuối chữ, nếu có 2 vần thì nhấn chính ở vần cuối

Ví dụ:

Consolidate	/ kənˈsɑːlɪdeɪt /	Củng cố, gộp lại
Simplify	/ ˈsɪmplɪfaɪ /	Đơn giản hóa
Criticize	/ ˈkrɪtɪsaɪz /	Phê bình
Compromise	/ ˈkɑːmprəmaɪz /	Thỏa hiệp, nhượng bộ
Apply	/ əˈplaɪ /	Áp dụng
Create	/ kriˈeɪt /	Tạo ra

Ngoại lệ:

Attribute	/ əˈtrɪbjuːt /	Quy về, nhờ ở
Contribute	/ kənˈtrɪbjuːt / / ˈkɒntrɪbjuːt /	Đóng góp
Migrate	/ ˈmaɪɡreɪt /	Di trú
Dehydrate	/ diːˈhaɪdreɪt /	Rút nước, làm khô nước

Động từ 2 vần nhấn chính ở vần dầu khi vần cuối là các vị ngữ được thêm vào hoặc tận cùng là: _er, _ern, _en, _ie, _ish, _ow, _y

Ví dụ:

Enter	/ ˈentər /	Đi vào
Govern	/ ˈɡʌvərn /	Cai trị, cai quản, chi phối, chỉ đạo
Open	/ ˈoʊpən /	Mở ra
Deepen	/ ˈdiːpən /	Đào sâu
Finish	/ˈfɪnɪʃ /	Kết thúc (Từ này không hình thành bằng thêm hậu tố)
Follow	/ ˈfɑːloʊ /	Theo dõi
Study	/ ˈstʌdi /	Nghiên cứu, học tập

Ngoại lệ: Allow được nhấn ở vần thứ 2: / əˈlaʊ / Cho phép.

Chú ý, Các vần không có dấu nhấn, chúng ta có thể chuyển nguyên âm của vần đó thành âm Xoa (Schwa sound) hay còn gọi là âm / ə /